THEATERKRANT: Vrijheid zit in je hoofd - Interview Ira Judkovskaja

Plannen werden opgeschort, voorstellingen afgeblazen, dromen verstoord. Corona kwam, bleef en gooide alles overhoop. Ira Judkovskaja nam – zoals voorzien – afscheid als artistiek leider van Tryater. Maar hoe?

Twaalf en een half jaar was Ira Judkovskaja artistiek leider van Tryater in Leeuwarden. Judkovskaja groeide op in Moskou. Ze kwam op haar vijftiende samen met haar moeder als asielzoeker naar Nederland. In Amsterdam voltooide ze de regieopleiding, waarna ze onder andere bij de Toneelschuur en het NNT voorstellingen maakte.

Bij Tryater heeft Judkovskaja een theaterhuis geleid dat in vele vormen op diverse locaties zijn publiek vindt. Tryater maakt meertalig tekst- en muziektheater voor volwassenen, jeugd en jongeren. Binnen Tryater creëerde Judkovskaja een productiehuisfunctie en zette zij zowel een interne acteursschool als een schrijverstraject op. Ze regisseerde 22 voorstellingen bij Tryater. Haar afscheidsvoorstelling 1000&1 Nacht vond door de lockdown plaats via een live stream op Zoom.

Wat beleefde jij op 12 maart?

‘Voor mij was 12 maart geen overval zoals bijvoorbeeld 9/11. Het was te verwachten dat het virus zich voorbij de grens van Nederland niet anders zou gedragen. Vanaf het moment dat het op het Europese continent was gesignaleerd, was ik dus al bezig met de vraag, zelfs als er geen speelverbod zou komen, wat is nog verstandig om te doen wanneer het komt? We waren net begonnen Trije Susters (Drie Zusters) te spelen in kroegen. Dat was met minder dan honderd aanwezigen toen nog officieel toegestaan. Maar we speelden op tafels, dicht op het publiek, daarom hebben we toch meteen besloten de voorstellingen stop te zetten.

Er was een moment van balen, omdat alles geregeld was om met de repetities van 1000&1 Nacht te starten, maar mijn voornaamste reactie was zorg om mensen, dierbaren, spelers, medewerkers. Waar waren ze nu en zouden ze gezond blijven?

We namen heel even tijd voor de beslissing over 1000&1 Nacht. Tatiana Pratley bood ruimte om de voorstelling uit te stellen. Dat voelde voor mij niet goed in verband met mijn afscheid. Ik wilde dat zij het volgende seizoen haar eigen programmering zou kunnen uitvoeren.’

Hoe nu verder met Tryater, wat vind je nu van belang?

‘Opnieuw zoeken naar hoe we theater maken. Daarin heeft Tryater misschien al wel meer flexibiliteit dan andere BIS-gezelschappen, omdat we al niet meer vastzaten aan tournees, niet meer spelen in schouwburgen.

´Tatiana Pratley zal die experimentele werkwijze scherper aanzetten,

met corona als gegeven erbij. Ik zie een enorme veerkracht en nieuwsgierigheid.´

Omdat we al zo flexibel zijn gaan werken bij Tryater, was het voor mij misschien niet zo’n pijnlijke wissel om 100&1 Nacht online te maken. Ik heb Zoom gezien als nieuwe locatie. Waar ik mezelf kon bevragen: wat is hierin theater?

~ Tekst Inés Sauer Theaterkrant
~ Foto Nichon Glerum

>> Meer lezen? Klik dan hier.