Foekje Dillema, ‘de Friese stoomwals’ uit Burum. Eind jaren ’40 verpletterde ze uit het niets haar concurrentie in het internationale hardloopcircuit. In 1950 zou ze als grote kanshebber deelnemen aan het EK in Brussel. Maar daar kwam het niet van: er werd getwijfeld of de razendsnelle plattelandse wel een vrouw was. De net ingevoerde seksetest weigerde ze. Foekje werd voor het leven geschorst. Haar olympische droom in de knop gebroken. Over deze ingrijpende levensgebeurtenis zweeg ze tot aan haar dood. Was dit uit schaamte? Uit trots? Of verzet? Moeten wij dan ook zwijgen? 

De voorstelling Foekje is een muzikale, emotionele reconstructie van Foekjes leven. Uiteenlopende personages proberen bloot te leggen wat Foekje ons vandaag te vertellen heeft. Hoe is het om uitgesloten te worden om wie je bent, in de sport en in de maatschappij? En wat zegt haar verhaal over ons, over wie wij zijn?  

In gymzalen door heel Fryslân en op Oerol Terschelling vieren we Foekjes explosiviteit, veerkracht en onverzettelijkheid. 

• Foekje is overwegend Friestalig. Nederlandse ondertiteling is aanwezig
• Toegangsprijzen: € 22,50 (regulier), € 19,50 (Freonen van Tryater), € 16,50 (Jong t/m 25 jr)

Toegankelijkheid
Tryater vindt het belangrijk om zo toegankelijk mogelijk te zijn voor iedereen. We werken hiervoor samen met verschillende organisaties die zich inzetten voor een inclusieve theaterbeleving.
Klik hier voor meer informatie over de toegankelijkheid van Foekje. Wil je van (één van) de mogelijkheden gebruik maken, kies dan de bijbehorende kaartsoort bij het bestellen.

Tryater zet stappen in duurzaamheid en is daarom zuinig met drukwerk. Bij Foekje is het programmaboekje digitaal; je krijgt bij je bezoek dus geen papier meer in handen. Het is een digitaal magazine, met eigenlijk veel meer ruimte voor informatie en verdieping. En voor mooie foto’s en zelfs video’s. Thuis al doorbladeren kan via onderstaande button.

Tryater vindt het belangrijk om zo toegankelijk mogelijk te zijn voor iedereen. We werken hiervoor samen met verschillende organisaties die zich inzetten voor een inclusieve theaterbeleving.

Hieronder hebben we alles voor je op een rij gezet. Wil je van (een van) de onderstaande mogelijkheden gebruikmaken bij Foekje, kies dan de bijbehorende kaartsoort bij het bestellen.

Let op! Als je laat weten dat je komt, kunnen wij met specifieke wensen rekening houden. Stuur een mailtje naar Hilly Kronemeijer, ook als je vragen hebt over toegankelijkheid en/of meer informatie wilt. Zij helpt je graag verder. We denken graag met je mee over hoe we voor jou theater toegankelijk kunnen maken!

SLECHT TER BEEN

• Rolstoelplaatsen beschikbaar: Foekje is rolstoeltoegankelijk.

AUDITIEVE ONDERSTEUNING

• Bij Foekje is Roger gehoorondersteuning (Phonak) beschikbaar voor mensen die slechthorend zijn in de vorm van een mobiele ontvanger die fungeert als ringleiding.
  De Roger gehoorondersteuning is op twee verschillende manieren te gebruiken:
  – Met je eigen hoortoestel met een T- of MT-stand* en CI (cochleair implantaat) in combinatie met de ontvanger/luisterhulp.
  – Met een koptelefoon. Wij hebben koptelefoons maar het is ook mogelijk om een eigen koptelefoon (niet draadloos) aan te sluiten.
• Tolk Nederlandse gebarentaal: Er is een tolk Nederlandse gebarentaal beschikbaar via smart glasses vanaf 23 april.

*Ringleiding en T- of MT-stand: Een hoortoestel kan uitgerust zijn met een luisterspoelprogramma (T- of MT-stand). Een luisterspoelprogramma verbetert spraakverstaan o.a. in theaters waar een ringleiding geïnstalleerd is. Schakel de T- of MT-stand in en de hoortoestellen ontvangen de signalen van de ringleiding.
Neem bij vragen over je hoorapparaat en de aanwezigheid van de T- of MT-stand, contact op met je hoorspecialist.

VISUELE ONDERSTEUNING

• Audiodescriptie: Er is audiodescriptie beschikbaar voor mensen die slechtziend of blind zijn vanaf 23 april.
• Hulphonden zijn welkom.

ONDERTITELING

• Nederlandse ondertiteling is aanwezig.

LANGUAGE NO PROBLEM

• English subtitles: available (smart glasses) as from 23 april. Choose the ’ticket + smart glasses’

Ter voorbereiding op de Run of de voorstelling kun je luisteren naar de driedelige podcast Hurddrave mei Foekje. Hoe weerspiegelt het verhaal van Foekje Dillema de strijd voor gendergelijkheid in de sport vandaag de dag? In drie afleveringen spreken we hierover met deskundigen en ervaringsdeskundigen.   

Eind jaren ’40 was daar ineens de razendsnelle atlete Foekje Dillema. Omdat ze record na record brak werd er al snel getwijfeld of de plattelandse wel een vrouw was? De net ingevoerde seksetest weigerde ze.  Foekje werd voor het leven geschorst. Hoe is het om buitenspel gezet te worden? En hoe vergaat het de Foekjes van nu en die in de toekomst? In drie afleveringen kom je hier meer over te weten. Ondertussen daagt een hardloopcoach je uit om in beweging te komen, zo kun je tijdens het rennen luisteren naar de verhalen; twee vliegen in één klap toch?! 

Aflevering 1: Valse Start 
In deze eerste aflevering kijken we naar hoe en waarom sport is ontstaan en horen we waarom vrouwen pas later begonnen met topsport. We gaan op zoek naar de vraag; kunnen mannen en vrouwen als ‘gelijk’ in topsport gezien worden? En kunnen we sport en de maatschappij überhaupt indelen in man en vrouw?  

Aflevering 2: Buitenspel 
In deze tweede aflevering horen we waarom er aan sportvrouwen en hun prestaties getwijfeld werd.  En hoe is het wanneer er openlijk aan je vrouwelijkheid getwijfeld wordt? We horen persoonlijke verhalen en gaan op zoek naar de ontwikkelingen van ‘seksetesten’ in de topsport.   

Aflevering 3: Gelijkspel  
In de laatste aflevering stellen we de vraag of we eigenlijk kunnen streven naar gelijkheid en gendergelijkheid in topsport. En wat betekent de uitspraak ‘there are only two genders’ van  Trump voor de Foekjes van nu? We blikken vooruit naar de toekomst en horen welke positieve ontwikkelingen de vrouwensport al heeft doorgemaakt. 

De gasten

Danielle Pinedo is sportredacteur bij de NRC.  Ze schrijft vooral over sport als sociaal verschijnsel (o.a wekelijkse rubriek De Gelijkmaker). In 2022 won ze met twee collega’s de NSP-prijs voor het beste sportjournalistieke verhaal van het jaar.

Jaike Belfor is actrice en theatermaker, ze speelde o.a. in verschillende voorstellingen van Maastheater. Naast theater is vechtsport haar grote liefde. Ze geeft karate- en zelfverdedigingslessen en workshops in stagefight. Ook is ze zelf actief als MMA-vechter en olympic weightlifter en maakt zij regelmatig gevechtschoreografiën voor films en series.

Foto: Isabel Sanchez Olid

Henk Kraaijenhof is een internationaal bekende atletiektrainer en voormalig bondscoach.  Hij was zelf een verdienstelijk 400 meterloper en won onder meer het NK-indoor. Bekend is hij vooral geworden als trainer/coach van onder andere Nelli Cooman en de Jamaicaanse Merlene Ottey en als loopadviseur van ex-voetballer Edgar Davids en oud-tennisster Mary Pierce. 

Ella Witjes is Intersekse Ambassadeur en lid van de Raad van Toezicht van NNID.  Stichting NNID zet zich sinds 2013 in voor seksediversiteit in het algemeen en intersekse in het bijzonder. Ella is zelf intersekse en met ons deelt ze hoe het is om op te groeien als intersekse persoon. Net als Foekje heeft Ella een grote liefde voor hardlopen.

Agnes Elling is werkzaam bij het Mulier instituut in Utrecht. Het Mulier Instituut is een wetenschappelijk onderzoeksbureau dat zich richt op sport en bewegen. Agnes is een internationaal gerespecteerd onderzoeker op het gebied van sociale ongelijkheid in en door sport.  Als hoofd van het cluster Deelname, Inclusie en Gezondheid is zij ook onderdeel van het managementteam.

Concept, interviews en regie: Jannie van der Veen en Eline de Vries Redactioneel advies: Johannes Keekstra Dramaturgisch advies: Nina Thunnissen Montage: Linze Valk Muziek: Wiebe Gotink Voice-over: Lourens van den Akker Stem hardloopcoach: Nynke Heeg Productie: Nina Postma Met dank aan: Jaike Belfor, Ella Witjes, Henk Kraaijenhof, Danielle Pinedo en Agnes Elling 

In de voetsporen van Foekje organiseert Tryater op zaterdag 12 april de Foekje Run in de omgeving van Burum.

Burum, de plaats waar Foekje Dillema opgroeide, woonde en haar laatste rustplaats vond. Waar zij op sokken haar eerste meters als hardloopster maakte. De Foekje Run neemt je mee door het Friese woudlandschap met aan de horizon het surreële beeld van grondsatellietstation ‘de Grutte Earen’, maar ook dwars door het dorp. Het startschot voor de Run wordt gegeven door Johannes Kramer, burgemeester van gemeente Noardeast-Fryslân.  

Onderweg luister je naar verhalen over de topatlete, de dorpsbewoners van Burum en de omgeving. Ook loop je een uniek rondje over het anders verboden terrein van het grondstation van Burum, kom je langs het monument dat het dorp voor Foekje oprichtte en zal Leeuwarder zanger Sido Martens zijn Ballade voor Foekje ten gehore brengen. 
 
Je kunt kiezen voor hardlopen, maar misschien neem je liever de tijd voor deze ervaring en wil je wandelen. Het kan allebei. Het gaat bij deze Run niet om het behalen van de snelste tijd. Je bepaalt zelf of je onderweg wilt stoppen om de verhalen te beluisteren, maar dat hoeft niet. Als je liever in één keer doorloopt, kan dat ook. Zo kun je op jouw eigen manier in de voetsporen van onze Friese sportheldin Foekje Dillema treden. 

De Foekje Run wordt georganiseerd door Tryater in samenwerking met een groep bewoners en betrokkenen uit Burum. 

Verhalen In de voetsporen van Foekje
Langs de route vind je bordjes met QR-codes om de verhalen te beluisteren. Mocht je op 12 april niet kunnen of de route liever ononderbroken willen lopen, dan kun je op een ander moment de verhalen beluisteren. De bordjes blijven nog tot half juni staan. Je scant de code met je telefoon en je luistert naar wat de bewuste plek je te vertellen heeft.  Startpunt voor de route is dorpshuis Toutenburg in Burum.  

Praktisch

• Datum: zaterdag 12 april 2025
• Afstand: 5 kilometer
• Startschot: wandelaars 10.00 uur, hardlopers 10.30 uur
• De finish sluit om 12.30 uur
• Kosten: € 7,50
• Startlocatie: Dorphuis Toutenburg, Doctor Meihuizenstraat 2, 9851 AR Burum
• Je auto kun je parkeren aan de Wijtsmaweg, niet bij het dorpshuis
• Fietsers kunnen hun fiets bij het dorpshuis neerzetten

• Draag geschikte (sport)kleding en goed schoeisel
• Neem een smartphone met koptelefoon of oordopjes mee voor het beluisteren van de verhalen
• Er is een waterpunt bij de Grutte Earen halverwege de route
• Het dorpshuis is voor de start en na de finish geopend voor een drankje
• Toiletten en kleedkamers (geen douches) aanwezig in het dorpshuis

Klik hier om je aan te melden voor de Foekje Run Wandelen 5km

Klik hier om je aan te melden voor de Foekje Run Hardlopen 5km

Podcast: Hurddrave mei Foekje 
Alvast warmlopen? Ter voorbereiding op de Run kun je luisteren naar de looptraining-podcast Hurddrave mei Foekje die je in 3 afleveringen voorbereidt op de Foekje Run. De afleveringen nemen je met interviews met interessante gasten uit het sportveld mee in de zoektocht naar gelijkheid in de topsport tussen mannen en vrouwen.  

Team organisatie Burum: Evelien Oudenampsen, Alicia Talma, Marinus Kroes, Irene van der Let, Gea Douma, Trudy Meijer, Korien Boerema, Emma van der Let, Bolinda Koers en Karin Rinsma.  

Voorafgaand aan Foekje in Kollum op 21 mei is er een inleiding van Kees Roorda, de schrijver van het stuk. Hij vertelt in deze inleiding over het ontstaan van de voorstelling en waarom hij het belangrijk vond dat deze voorstelling over Foekje er moest komen. Wat heeft het verhaal van Foekje Dillema ons te vertellen vandaag de dag? 

Ook aanwezig zijn Yke Bremer en Pieter Anco de Vries, zij waren dorpsgenoten van Foekje Dillema en hebben nog gymles van haar gehad.  Zij vertellen over hun herinneringen aan Foekje.

De inleiding is van 19.00-19.30 uur in De Colle aan de Gerrit Bleekerstraat 3 in Kollum (tegenover de sporthal). De voorstelling start om 20.00 uur en de zaal gaat rond 19.50 uur open.

De inleiding is gratis bij te wonen voor mensen die een kaartje voor Foekje hebben gekocht. We willen wel graag weten hoeveel publiek we kunnen verwachten. Wil je erbij zijn? Geef je dan op via onderstaand formulier.